فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده--------------------------------------------------------------------------------- 8
مقدمه---------------------------------------------------------------------------------- 9
الف) بیان مسأله و اهیمت آن----------------------------------------------------------- 9
ب) اهداف تحقیق---------------------------------------------------------------------- 10
ج) فرضیه های تحقیق----------------------------------------------------------------- 11
د)روش تحقیق------------------------------------------------------------------------- 11
هـ) سابقه و ضرورت انجام تحقیق----------------------------------------------------- 11
و)ترتیب فصول----------------------------------------------------------------------- 12
فصل اول ( کلیات )
مبحث اول- تعریف و شناخت سهم----------------------------------------------------- 13
گفتار اول- تعریف سهم---------------------------------------------------------------- 13
الف) تعریف لغوی سهم---------------------------------------------------------------- 13
ب)تعریف اصطلاحی------------------------------------------------------------------ 13
گفتار دوم- انواع سهم------------------------------------------------------------------ 13
الف) اقسام سهم از حیث آورده--------------------------------------------------------- 14
- سهم سرمایه------------------------------------------------------------------- 14
- سهم انتفاعی------------------------------------------------------------------- 14
- سهم موسس-------------------------------------------------------------------- 14
- سهام بلوکی کنترلی------------------------------------------------------------ 14
- سهام بلوکی مدیریتی----------------------------------------------------------- 15
ب) انواع سهم از حیث مزایای مربوط به آن------------------------------------------- 15
- سهم ممتاز--------------------------------------------------------------------------- 15
- سهم عادی--------------------------------------------------------------------------- 15
ج) انواع سهام از حیث سهولت انتقال-------------------------------------------------- 15
- سهم با نام---------------------------------------------------------------------------- 15
- سهم بی نام--------------------------------------------------------------------------- 16
گفتار سوم: بررسی مقایسه ای سهم با سهم الشرکه و اوراق قرضه---------------------- 16
الف) مقایسه سهم با سهم الشرکه------------------------------------------------------- 16
ب) مقایسه سهم با اوراق قرضه-------------------------------------------------------- 16
- وجوه تشابه-------------------------------------------------------------------------- 16
- تفاوت ها----------------------------------------------------------------------------- 17
مبحث دوم- مبنا و تحلیل حقوقی سهم--------------------------------------------------- 18
گفتار اول- مبنای حقوقی سهم---------------------------------------------------------- 18
الف) حقوق انگلیس-------------------------------------------------------------------- 18
ب) حقوق ایران----------------------------------------------------------------------- 18
گفتار دوم- تحلیل حقوقی سهم---------------------------------------------------------- 19
الف) نظریه عینی بودن ماهیت حقوقی سهم-------------------------------------------- 19
ب) نظریه دینی بودن ماهیت حقوقی سهم---------------------------------------------- 20
ج) ماهیت خاص سهم------------------------------------------------------------------ 21
د) ماهیت حقوقی سهام از دیدگاه حقوق موضوعه ایران--------------------------------- 21
هـ) ماهیت حقوقی سهام از دیدگاه حقوقدانان ایرانی------------------------------------- 22
مبحث سوم- خصایص حقوقی سهم----------------------------------------------------- 25
گفتار اول- قابلیت نقل و انتقال آزادانه-------------------------------------------------- 25
گفتار دوم- منقول بودن سهم------------------------------------------------------------ 26
الف) تأمین و توقیف سهام توسط خود شرکت------------------------------------------- 26
ب) تأمین و توقیف سهام توسط طلبکاران----------------------------------------------- 27
- توقیف سهام بی نام------------------------------------------------------------------- 27
- توقیف سهام با نام-------------------------------------------------------------------- 27
گفتار سوم- قابلیت به رهن گذاشتن سهام(قابلیت توثیق)--------------------------------- 28
فصل دوم (تشریفات حقوقی و شرایط انتقال سهام)
مبحث اول- قالب حقوقی انتقال--------------------------------------------------------- 30
گفتار اول- مقایسه قرارداد انتقال سهام با عقود معین مندرج در قانون ------------------ 30
الف) بیع------------------------------------------------------------------------------- 30
- بیع سهام از دیدگاه حقوق موضوعه (قوانین مدنی و تجارت)-------------------- 30
- نظر حقوقدان ها در مورد بیع سهام--------------------------------------------- 31
- بیع سهام از دیدگاه فقیهان------------------------------------------------------ 32
- نظر مورد اختیار-------------------------------------------------------------- 32
ب) تبدیل تعهد------------------------------------------------------------------------- 33
ج) انتقال دین و طلب------------------------------------------------------------------ 34
گفتار دوم- وضعیت خاص قرارداد انتقال سهام----------------------------------------- 34
گفتار سوم- فروش استقراضی سهام(short selling)--------------------------------- 35
الف) وضعیت قرارداد فروش استقراضی سهام----------------------------------------- 35
ب) بررسی فقهی فروش استقراضی---------------------------------------------------- 37
ج) تفاوت های فروش استقراضی سهام باخرید وفروش نقد و سلف سهام---------------- 38
مبحث دوم- شرایط عمومی انتقال سهام------------------------------------------------- 38
گفتار اول- قصد و رضا---------------------------------------------------------------- 39
گفتار دوم- ایجاب و قبول-------------------------------------------------------------- 39
الف) انتقال سهام با نام در خارج از بورس اوراق بهادار------------------------------- 39
ب) انتقال سهام در بورس اوراق بهادار------------------------------------------------ 41
- بورس تهران------------------------------------------------------------------------ 41
1- دادوستد سنتی در بورس تهران----------------------------------------------------- 41
2- بهره گیری از فناوری اطلاعات در بازار بورس تهران----------------------------- 43
3- راهکارهای توسعه فناوری اطلاعات در بازار بورس ایران------------------------- 44
4- اشکالات بازار معامله آنلاین (دادوستد الکترونیک سهام)----------------------------- 46
- بورس لندن-------------------------------------------------------------------------- 47
گفتار سوم- اهلیت متعاملین------------------------------------------------------------ 47
الف) اشخاص حقوقی------------------------------------------------------------------ 47
ب) اشخاص حقیقی-------------------------------------------------------------------- 48
ج)بیگانگان---------------------------------------------------------------------------- 48
د)خرید سهام توسط خود شرکت-------------------------------------------------------- 48
گفتار چهارم- موضوع انتقال (مورد معامله)------------------------------------------- 50
الف) سهم------------------------------------------------------------------------------ 50
- جنبه مادی سهم---------------------------------------------------------------- 50
- گواهینامه موقت سهم---------------------------------------------------------- 50
- ورقه سهم---------------------------------------------------------------------- 51
- گواهینامه نقل و انتقال سهام---------------------------------------------------- 51
1- بورس تهران------------------------------------------------------------------ 51
2- بورس لندن-------------------------------------------------------------------- 52
- جنبه غیر مادی سهم----------------------------------------------------------- 52
ب) قیمت سهام------------------------------------------------------------------------ 53
- تعیین قیمت سهام در انتقال سهام در خارج از بورس اوراق بهادار-------------------- 53
- تعیین قیمت سهام در انتقال سهام در بورس اوراق بهادار----------------------------- 53
ج) انتقال حقوق ناشی از مالکیت سهم-------------------------------------------------- 54
- حقوق مالی--------------------------------------------------------------------------- 54
- حقوق غیر مالی---------------------------------------------------------------------- 55
مبحث سوم- شرایط اختصاص انتقال و واگذاری سهام---------------------------------- 56
گفتار اول- قبض اوراق سهام بی نام---------------------------------------------------- 56
گفتار دوم- ثبت انتقال سهام با نام در دفتر ثبت سهام شرکت---------------------------- 56
الف) تشریفات و نحوه ی ثبت انتقال--------------------------------------------------- 57
ب) اثر حقوقی ثبت-------------------------------------------------------------------- 57
گفتار سوم- شرایط واگذاری و نقل و انتقال سهام در بورس اوراق بهادار--------------- 59
الف) شرایط شرکت عرضه کننده سهام------------------------------------------------- 61
ب) شرایط راجع به سهام عرضه شده در بورس---------------------------------------- 62
فصل سوم
( موانع و محدودیت های واگذاری و انتقال سهام و تأثیرعوامل خارجی بر انتقال سهام )
مبحث اول- موانع و محدودیت های قانونی -------------------------------------------- 63
گفتار اول- انتقال سهام شرکت های منحل شده------------------------------------------ 64
گفتار دوم- انتقال سهام بعضی شرکت های دولتی--------------------------------------- 64
گفتار سوم- انتقال سهام وثیقه مدیران شرکت------------------------------------------- 65
مبحث دوم- محدودیتهای قراردادی----------------------------------------------------- 65
گفتار اول- شرکت سهامی عام--------------------------------------------------------- 66
گفتار دوم- شرکت های سهامی خاص-------------------------------------------------- 67
الف) ایجاد شروط محدود کننده--------------------------------------------------------- 68
- شرط درج شده در اساسنامه---------------------------------------------------- 68
- تصمیم مجمع عمومی فوق العاده----------------------------------------------- 69
ب) اقسام شروط محدود کننده---------------------------------------------------------- 69
- شرط موافقت مدیران با انتقال-------------------------------------------------------- 70
- شرط موافقت مجمع عمومی شرکت با انتقال----------------------------------------- 71
- حق تقدم سایر سهامداران در خرید سهام---------------------------------------------- 71
ج) محدوده و قلمرو شروط محدود کننده انتقال سهام------------------------------------ 72
مبحث سوم- تأثیر سیاستهای دولت و شرایط بازار بر قراردادهای انتقال و واگذاری سهام 74
گفتار اول- تأثیر خصوصی سازی و سیاستهای کلی اصل44 قانون اساسی
جمهوری اسلامی برانتقال سهام------------------------------------------------------- 74
گفتار دوم- تأثیر ملی کردن و مصادره بر انتقال سهام و حقوق سهامداران--------------- 82
گفتار سوم- تأثیر نوسانات بازار بر انتقال سهام و حقوق سهامداران--------------------- 85
فصل چهارم ( آثار حقوقی انتقال و واگذاری سهام )
مبحث اول- انتقال مالکیت سهام-------------------------------------------------------- 88
گفتار اول- حدود و قلمرو مالکیت سهام------------------------------------------------- 88
الف) انتقال تعهدات ناشی از سهم------------------------------------------------------ 88
ب) انتقال حقوق و مزایای ناشی از سهم------------------------------------------------ 90
ج)انتقال مالکیت قسمتی از سرمایه شرکت--------------------------------------------- 92
گفتار دوم- اصول و قواعد مهم حاکم بر انتقال و واگذاری سهام------------------------- 92
الف) مصونیت انتقال گیرنده از عیوب ناشی از پذیره نویسی و تخصیص سهام--------- 93
ب) قاعده استاپل----------------------------------------------------------------------- 94
- استاپل علیه شرکت صادرکننده سهم(ناشرسهم)--------------------------------------- 94
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده--------------------------------------------------------------------------------- 8
مقدمه---------------------------------------------------------------------------------- 9
الف) بیان مسأله و اهیمت آن----------------------------------------------------------- 9
ب) اهداف تحقیق---------------------------------------------------------------------- 10
ج) فرضیه های تحقیق----------------------------------------------------------------- 11
د)روش تحقیق------------------------------------------------------------------------- 11
هـ) سابقه و ضرورت انجام تحقیق----------------------------------------------------- 11
و)ترتیب فصول----------------------------------------------------------------------- 12
فصل اول ( کلیات )
مبحث اول- تعریف و شناخت سهم----------------------------------------------------- 13
گفتار اول- تعریف سهم---------------------------------------------------------------- 13
الف) تعریف لغوی سهم---------------------------------------------------------------- 13
ب)تعریف اصطلاحی------------------------------------------------------------------ 13
گفتار دوم- انواع سهم------------------------------------------------------------------ 13
الف) اقسام سهم از حیث آورده--------------------------------------------------------- 14
- سهم سرمایه------------------------------------------------------------------- 14
- سهم انتفاعی------------------------------------------------------------------- 14
- سهم موسس-------------------------------------------------------------------- 14
- سهام بلوکی کنترلی------------------------------------------------------------ 14
- سهام بلوکی مدیریتی----------------------------------------------------------- 15
ب) انواع سهم از حیث مزایای مربوط به آن------------------------------------------- 15
- سهم ممتاز--------------------------------------------------------------------------- 15
- سهم عادی--------------------------------------------------------------------------- 15
ج) انواع سهام از حیث سهولت انتقال-------------------------------------------------- 15
- سهم با نام---------------------------------------------------------------------------- 15
- سهم بی نام--------------------------------------------------------------------------- 16
گفتار سوم: بررسی مقایسه ای سهم با سهم الشرکه و اوراق قرضه---------------------- 16
الف) مقایسه سهم با سهم الشرکه------------------------------------------------------- 16
ب) مقایسه سهم با اوراق قرضه-------------------------------------------------------- 16
- وجوه تشابه-------------------------------------------------------------------------- 16
- تفاوت ها----------------------------------------------------------------------------- 17
مبحث دوم- مبنا و تحلیل حقوقی سهم--------------------------------------------------- 18
گفتار اول- مبنای حقوقی سهم---------------------------------------------------------- 18
الف) حقوق انگلیس-------------------------------------------------------------------- 18
ب) حقوق ایران----------------------------------------------------------------------- 18
گفتار دوم- تحلیل حقوقی سهم---------------------------------------------------------- 19
الف) نظریه عینی بودن ماهیت حقوقی سهم-------------------------------------------- 19
ب) نظریه دینی بودن ماهیت حقوقی سهم---------------------------------------------- 20
ج) ماهیت خاص سهم------------------------------------------------------------------ 21
د) ماهیت حقوقی سهام از دیدگاه حقوق موضوعه ایران--------------------------------- 21
هـ) ماهیت حقوقی سهام از دیدگاه حقوقدانان ایرانی------------------------------------- 22
مبحث سوم- خصایص حقوقی سهم----------------------------------------------------- 25
گفتار اول- قابلیت نقل و انتقال آزادانه-------------------------------------------------- 25
گفتار دوم- منقول بودن سهم------------------------------------------------------------ 26
الف) تأمین و توقیف سهام توسط خود شرکت------------------------------------------- 26
ب) تأمین و توقیف سهام توسط طلبکاران----------------------------------------------- 27
- توقیف سهام بی نام------------------------------------------------------------------- 27
- توقیف سهام با نام-------------------------------------------------------------------- 27
گفتار سوم- قابلیت به رهن گذاشتن سهام(قابلیت توثیق)--------------------------------- 28
فصل دوم (تشریفات حقوقی و شرایط انتقال سهام)
مبحث اول- قالب حقوقی انتقال--------------------------------------------------------- 30
گفتار اول- مقایسه قرارداد انتقال سهام با عقود معین مندرج در قانون ------------------ 30
الف) بیع------------------------------------------------------------------------------- 30
- بیع سهام از دیدگاه حقوق موضوعه (قوانین مدنی و تجارت)-------------------- 30
- نظر حقوقدان ها در مورد بیع سهام--------------------------------------------- 31
- بیع سهام از دیدگاه فقیهان------------------------------------------------------ 32
- نظر مورد اختیار-------------------------------------------------------------- 32
ب) تبدیل تعهد------------------------------------------------------------------------- 33
ج) انتقال دین و طلب------------------------------------------------------------------ 34
گفتار دوم- وضعیت خاص قرارداد انتقال سهام----------------------------------------- 34
گفتار سوم- فروش استقراضی سهام(short selling)--------------------------------- 35
الف) وضعیت قرارداد فروش استقراضی سهام----------------------------------------- 35
ب) بررسی فقهی فروش استقراضی---------------------------------------------------- 37
ج) تفاوت های فروش استقراضی سهام باخرید وفروش نقد و سلف سهام---------------- 38
مبحث دوم- شرایط عمومی انتقال سهام------------------------------------------------- 38
گفتار اول- قصد و رضا---------------------------------------------------------------- 39
گفتار دوم- ایجاب و قبول-------------------------------------------------------------- 39
الف) انتقال سهام با نام در خارج از بورس اوراق بهادار------------------------------- 39
ب) انتقال سهام در بورس اوراق بهادار------------------------------------------------ 41
- بورس تهران------------------------------------------------------------------------ 41
1- دادوستد سنتی در بورس تهران----------------------------------------------------- 41
2- بهره گیری از فناوری اطلاعات در بازار بورس تهران----------------------------- 43
3- راهکارهای توسعه فناوری اطلاعات در بازار بورس ایران------------------------- 44
4- اشکالات بازار معامله آنلاین (دادوستد الکترونیک سهام)----------------------------- 46
- بورس لندن-------------------------------------------------------------------------- 47
گفتار سوم- اهلیت متعاملین------------------------------------------------------------ 47
الف) اشخاص حقوقی------------------------------------------------------------------ 47
ب) اشخاص حقیقی-------------------------------------------------------------------- 48
ج)بیگانگان---------------------------------------------------------------------------- 48
د)خرید سهام توسط خود شرکت-------------------------------------------------------- 48
گفتار چهارم- موضوع انتقال (مورد معامله)------------------------------------------- 50
الف) سهم------------------------------------------------------------------------------ 50
- جنبه مادی سهم---------------------------------------------------------------- 50
- گواهینامه موقت سهم---------------------------------------------------------- 50
- ورقه سهم---------------------------------------------------------------------- 51
- گواهینامه نقل و انتقال سهام---------------------------------------------------- 51
1- بورس تهران------------------------------------------------------------------ 51
2- بورس لندن-------------------------------------------------------------------- 52
- جنبه غیر مادی سهم----------------------------------------------------------- 52
ب) قیمت سهام------------------------------------------------------------------------ 53
- تعیین قیمت سهام در انتقال سهام در خارج از بورس اوراق بهادار-------------------- 53
- تعیین قیمت سهام در انتقال سهام در بورس اوراق بهادار----------------------------- 53
ج) انتقال حقوق ناشی از مالکیت سهم-------------------------------------------------- 54
- حقوق مالی--------------------------------------------------------------------------- 54
- حقوق غیر مالی---------------------------------------------------------------------- 55
مبحث سوم- شرایط اختصاص انتقال و واگذاری سهام---------------------------------- 56
گفتار اول- قبض اوراق سهام بی نام---------------------------------------------------- 56
گفتار دوم- ثبت انتقال سهام با نام در دفتر ثبت سهام شرکت---------------------------- 56
الف) تشریفات و نحوه ی ثبت انتقال--------------------------------------------------- 57
ب) اثر حقوقی ثبت-------------------------------------------------------------------- 57
گفتار سوم- شرایط واگذاری و نقل و انتقال سهام در بورس اوراق بهادار--------------- 59
الف) شرایط شرکت عرضه کننده سهام------------------------------------------------- 61
ب) شرایط راجع به سهام عرضه شده در بورس---------------------------------------- 62
فصل سوم
( موانع و محدودیت های واگذاری و انتقال سهام و تأثیرعوامل خارجی بر انتقال سهام )
مبحث اول- موانع و محدودیت های قانونی -------------------------------------------- 63
گفتار اول- انتقال سهام شرکت های منحل شده------------------------------------------ 64
گفتار دوم- انتقال سهام بعضی شرکت های دولتی--------------------------------------- 64
گفتار سوم- انتقال سهام وثیقه مدیران شرکت------------------------------------------- 65
مبحث دوم- محدودیتهای قراردادی----------------------------------------------------- 65
گفتار اول- شرکت سهامی عام--------------------------------------------------------- 66
گفتار دوم- شرکت های سهامی خاص-------------------------------------------------- 67
الف) ایجاد شروط محدود کننده--------------------------------------------------------- 68
- شرط درج شده در اساسنامه---------------------------------------------------- 68
- تصمیم مجمع عمومی فوق العاده----------------------------------------------- 69
ب) اقسام شروط محدود کننده---------------------------------------------------------- 69
- شرط موافقت مدیران با انتقال-------------------------------------------------------- 70
- شرط موافقت مجمع عمومی شرکت با انتقال----------------------------------------- 71
- حق تقدم سایر سهامداران در خرید سهام---------------------------------------------- 71
ج) محدوده و قلمرو شروط محدود کننده انتقال سهام------------------------------------ 72
مبحث سوم- تأثیر سیاستهای دولت و شرایط بازار بر قراردادهای انتقال و واگذاری سهام 74
گفتار اول- تأثیر خصوصی سازی و سیاستهای کلی اصل44 قانون اساسی
جمهوری اسلامی برانتقال سهام------------------------------------------------------- 74
گفتار دوم- تأثیر ملی کردن و مصادره بر انتقال سهام و حقوق سهامداران--------------- 82
گفتار سوم- تأثیر نوسانات بازار بر انتقال سهام و حقوق سهامداران--------------------- 85
فصل چهارم ( آثار حقوقی انتقال و واگذاری سهام )
مبحث اول- انتقال مالکیت سهام-------------------------------------------------------- 88
گفتار اول- حدود و قلمرو مالکیت سهام------------------------------------------------- 88
الف) انتقال تعهدات ناشی از سهم------------------------------------------------------ 88
ب) انتقال حقوق و مزایای ناشی از سهم------------------------------------------------ 90
ج)انتقال مالکیت قسمتی از سرمایه شرکت--------------------------------------------- 92
گفتار دوم- اصول و قواعد مهم حاکم بر انتقال و واگذاری سهام------------------------- 92
الف) مصونیت انتقال گیرنده از عیوب ناشی از پذیره نویسی و تخصیص سهام--------- 93
ب) قاعده استاپل----------------------------------------------------------------------- 94
- استاپل علیه شرکت صادرکننده سهم(ناشرسهم)--------------------------------------- 94