فرهنگ عشیره ای و توسعه فرهنگ سیاسی ایران (دوره پهلوی اول)

در دهه های پایانی حکومت قاجار، یکی از موضوعات اساسی مورد بحث روشنفکران و نخبگان بررسی چرایی عقب ماندگی ایران و چگونگی پیشرفت و ترقی جامعه ایران بود. در بحث چرایی توسعه نیافتگی فرهنگ سیاسی ایران یکی از تیرهای اتهام به سوی ایلات و عشایر نشانه می رفت که بیش از یک سوم جمعیت ایران را تشکیل داده و با غارت و ستیزه های مداوم ایلی و بی نظمی و تمرکزگریزی کشور را به انحطاط کشانده بودند. اینکه فرهنگ سیاسی ایران همواره از ویژگی هایی مانند: فردگرایی منفی، بی اعتمادی، نهاد گریزی، فقدان اجماع نظر، خویشاوندگرایی، هزارفامیلی، بی قانونی، ناامنی، بحران هویت ملی، و فرایند ناقص کشور – ملت سازی در رنج بوده است، به نظر ریشه در ساخت عشیره ای این سرزمین دارد. در دوره پهلوی اول تلاش شد تا با متمرکز کردن قدرتِ حکومت و جلوگیری از حرکات گریز از مرکز، که عمدتا متوجه عشایر ایران بود، تحول در نظام و فرهنگ سیاسی حاصل گردد.