عنوان مقاله: در و پنجره در معماری ایران
قالب فایل: WORD
تعداد صفحات: 14 صفحه
* بخشی از ابتدای مقاله:
طبیعى
است که هر بنا در پایان کار ساختمان، نیاز به در و پنجره دارد. شاید
کهنترین مدارک و نمونههاى در و پنجره در معمارى ایران را بتوان در نقش
قلعههاى مادى در آثار دور شاروقین یافت، که در همهٔ آنها دروازههایى قرار
دارد که داراى دولته است که به احتمال زیاد از چوب ساخته و روى آن آهنکوب
مىشده است.
بر روى جامهاى ساسانى نقش چند
بنا که بعضى از آنها به معبد و بعضى دیگر به دژ مىماند نظیر دروازههاى
مادى را مىبینیم. با این تفاوت که لنگههاى آن تبدیل به مستطیل شده و
هلالى و نالى بالاى آن با نقش خورشید پر شده است. این قسمت در کلیهٔ ادوار معمارى ایرانى تقریباً معمول بوده است. چنانکه هنوز هم هلالى بالاى در و پنجره را خورشیدى مىگویند. از دورهٔ
هخامنشیان و ساسانیان، در و پنجرهاى باقى نمانده است، تنها چیزى که
مىدانیم این است که شاهان هخامنشى علاوه بر چوب سرو و کاج که براى پوشش
مناسب بوده، چوبهاى سخت دیگرى را از راههاى دور مىآوردهاند که به
احتمال قوى به مصرف در و پنجره مىرسیده است. حتى زر و سیم، عاج و مصالح
تزئینى دیگر هم در آرایش در و پنجره مصرف زیاد داشته است.
در دروازهٔ
تختجمشید هنوز جاى پاشنه و پاشنه گرد درها که در سنگ فرو رفته پیداست و
نشان مىدهد که این دروازهها درهاى سنگین دولته و شاید آهنین و زرکوب و
سیمکوب داشتهاند. از مقایسهٔ
کاخهاى ساسانى و صفوى با آثار تختجمشید و با توجه به اینکه تقلید از
بزرگان گذشته امرى اجتنابناپذیر بود. تقریباً مطمئن مىشویم که کاخهاى
هخامنشى در بالاى درها و حتى روى بامها، روزنها و جامخانههایى داشته
است.
از روزگاران کهن معماران ایرانى تلاش مىکردهاند
که درگاهها (بهخصوص درها) را به صورت مستطیل ساده در آورند، تا باز و
بسته شدن در را آسان کند و میان در و روزن بالاى آن کلاف چوبى مىنهادند.
کلافکشى در کمرکش ساختمان بهخصوص در کشورى که زلزلهخیز است، کارى بسیار
منطقى و لازم بوده است.
در بناهاى عهد اسلامى در
ایران هرجا در و دروازه دیده مىشود با کلاف چوبى بهصورت مستطیل ساده
درآمده مگر در چند مورد و مىتوان گفت که چوب در معمارى ایران تنها کار
کششى داشته است.
کهنترین درى که تا چند سال پیش،
از آثار آغاز اسلام ایران بهجاى مانده بود، در دروازه مهریز (معریجرد)
یزد بوده. این در با سه در دیگر به امر سرهنگان ابوجعفر کاکویه براى چهار
دروازهٔ یزد توسط یک هنرمند آهنگر اصفهانى ساخته شده بود....