مقاله نگاهی به جرایم مواد مخدر و روانگردان.
مقاله نگاهی به جرایم مواد مخدر و روانگردان.
بسمه تعالی
نگاهی به جرائم موادمخدر و روانگردان
نویسنده:علیرضارست،دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی
مواد مخدر و روانگردان از ابعاد و زوایای مختلف دارای اهمیت است. اهمیت چندگانه ای که دارد باعث شده جرم شناسان روی
جرائم و علت شناسی آنها هم تحقیق کنند. بدین معنی که از جرمهایی است که هم توجه حقوقدانان را جلب کرده و هم به عنوان
یک آسیب در علوم اجتماعی و جرم شناسی مورد پژوهش است از طرف دیگر این جرایم از جرائم خاص هستند و پیچیدگیها و
ویژگیهای خاص خود را دارد مثلا به صورت جمعی واقع میشوند. در مورد تولید،کشت و توزیع و قاچاقاش نیازمند به تعدد
مباشر است. به صورت گروهی و جمعی واقع می شود جرم عادی و فردی و منحصر به منطقه ی خاص یا ملتی خاص نیست همه
دنیا درگیرآن هستند بنابراین خصیصه بینالمللی این جرم باعث شده یک سیاست کلی و حقوق بین المللی هم داشته باشد و
نهادهای بینالمللی مثل سازمان ملل هم دست به واکنش میزنند (کنوانسیون مبارزه با مواد مخدر)
کشورهایی که درگیر این جرائماند ملزم به رعایت این مقرراتاند و باید مقررات خود را همسو کنند، از طرفی کشورها باید اعمال
حاکمیت خود را کمتر کنند و گاهی صلاحیتها را به کشورها و نهادهای دیگر واگذار کنند . همچنین ممکن است کشوری از
خودش سلب صلاحیت کند و صلاحیت خود را به کشوری دیگر تنفیذ کند. گفته شده جرائم بینالمللی در هر کشوری واقع شود
آن کشور رسیدگی میکند. پس اگر ایرانیها در هلند ترانزیت مواد کردند، وهلند کشف کند ایران رسیدگی نمیکند و هلندصالح به
رسیدگی است،پس نیازمند به همکاری فراملی است از طرف دیگر خود مرتکبین ویژگیهای خاصی دارند . ضمن متعدد بودن
خطرناک هم هستند و توانایی این را دارند که همزمان هم مجرم باشند هم قربانی هم بکشند هم کشته شوند در راستای منافع
تشکیلات خودشان. بنابراین اینها مجرمین خطرناک و حرفهایاند. یقه سفیداند. و یا قدرت انطباقشان با جرائم بسیار بالاست یعنی
در واقع هم از نظر جایگاه و موقعیت بزهکاری خطرناکاند و هم حالت خطرناک دارند به راحتی شناخته نمی شوند . به راحتی
فساد ایجاد میکنند ممکن است از پشتوانه مردمی برخوردار باشند = بخصوص سازمانهای مافیایی که در برخی کشورها هستند.
پس از زوایای مختلف این جرائم و این مجرمها متفاوتند تفاوت اینها باعث میشود تمام دنیا یک وفاق جمعی داشته باشند تا
بتوانند با اینها مقابله کنند بنابراین حفظ استقلال حاکمیتها لازم دارد سیاستهایی اندیشیده شود برای مبارزه با این جرائم. پس از
این موضوع دارای اهمیت اساسی است. اما جرائم مواد مخدر یعنی خود جرائم دارای ویژگیهایی هستند که متفاوت است از سایر
جرائم.
نکته: مواد مخدر در معنی عام شامل مواد مخدر مجاز،غیرمجاز،مشروبات الکلی و شاید روانگردان باشد اما در معنی خاص مواد
مخدر غیرمجاز است همین یا مشروبات مدنظر نیست.
اما خصوصیات مواد مخدر و روانگردان که تا حدی روانگردان هم از این ویژگی تبعیت میکند:
٢
1. بزه دیده خاص ندارد یعنی از جمله جرائم عمومی،دولتی است مثلاً ترکیبی از عمومی و خصوصی نیست یا خصوصی نیست در
واقع قربانی اصلی جامعه است، شاکی خصوصی ندارد یا حداقل قانونگذار حمایتی نکرده یک معتاد بزه دیده دراد ولی بزه دیدة
عام (جامعه و مردم) نه بزه دیدة خاص
یک رابطهی خاص بین مصرف کننده و فروشنده و اینها هست که باعث می شود اینها یکدیگر را لو ندهند یا چک و سفته ای داده
میشود برای مواد پاس نمیشود، اینها شکایت نمیکنند.
این ویژگیهای اول ویژگیهای دیگری را تولید میکند:
2. چون اعلام جرم نمیشود رقم جرائم بسیار بالاست. آمار واقعی و سیاهش بالاست. آمار کشف، شکایت کم است. جرائم انجام
شده کشف و منعکس نمیشود. آمار واقعی در مورد این جرائم نداریم.
3. چون اعلام جرم کم است پلیس نمیتواند اینها را راحت شناسایی کند و مداخله کند و یا موفق شود اینها را منهدم کند یا از
بین ببرد و پلیس و دستگاه قضایی و متولی نمیتواند با این جرایم مقابله کند به این دلیل که همکاری صورت نمیگیرد.
4. عملیات اینها غیرقانونی است،مخفی و پنهان و زیرزمینی است یعنی بصورت آشکار فعالیت نمیکنند و به صورت کاملا مخفی
است.
5. مکان و زمان خاصی برای ارتکاب این جرایم وجود ندارد. ممکن است حتی شبها فعالیت داشته باشند و مکان خاصی برای
فعالیت ندارند.
6. رقابت در این فعالیتها تقریباً منفی است،رقابتی وجود ندارد و منحصر به گروه خاصی نیست.
7. بازارهای مختلفی ندارند،بنابراین قیمتها تقریباً ثابت،و تحرک بازار صفر است و کمتر مشمول تورم میشوند.
8. بازار دارای دو رکن اساسی عرضه و تقاضا است. و این ارکان و تبعیت از قواعد در مواد مخدر و روانگردان وجود دارد و
مشاهده میشود و این بازار از آن بازار تبعیت میکند تا زمانی که تقاضا وجود دارد عرضه هم وجود دارد.
استاد گفتند در مورد کل مواد مخدر داریم صحبت میکنیم ممکن است برخی این ویژگیهای برای روانگردان هم باشد مثلاً
ویژگیهای درس قبل برای روانگردان هم هست.
یک خصیصه تبادلمواد مخدر عرضه و تقاضا است.
*تا عرضه هست تقاضا هم هست*
***دلایل تقاضای مواد مخدر و روانگردان چیست؟
1. مصرف این مواد در جامعه قباحت لازم را ندارد،مردم از این قوانین استقبال نمیکنند و تقاضا همچنان هست.
2. عدم قباحت شرعی
