پژوهشی درزمینه احکام معاملات بورس اوراق بهادار ازمنظرفقه اسلامی

عنوان پژوهشی درزمینه احکام معاملات بورس اوراق بهادار ازمنظرفقه اسلامی

عنوان پژوهشی درزمینه احکام معاملات بورس اوراق بهادار ازمنظرفقه اسلامی

فصل اول :کلیات

1-1-مقدمه. 2

1-2-طرح مسئله ، تعریف وتحدید موضوع تحقیق. 3

1-3-هدف تحقیق. 4

1-4-سئوالات تحقیق. 4

1-5-فرضیات تحقیق. 4

1-6-روش تحقیق. 5

1-7-سازماندهی تحقیق. 5

1-8-اهمیت و ارزش تحقیق. 5

1-9-موانع و مشکلات تحقیق. 6

1-10-تعریف مفاهیم 6

1-11-شرح عملکرد بازاربورس اوراق بهادار. 13

1-12-تاریخچه بورس اوراق بهادار. 17

1-12-1-تاریخچه بورس در جهان. 17

1-12-2-تاریخچه بورس در ایران. 18

1-12-3-کمیته تخصصی فقهی بورس.. 19

1-13-ادبیات موضوع. 21

فصل دوم : مبانی نظری (اقتصادی – فقهی ) بورس اوراق بهادار

2-1-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر اقتصادی. 28

2-1-1-بازارهای مالی. 28

2-1-2-آثاربازاربورس اوراق بهاداربراقتصاد 29

2-1-2-1-آثار بازار بورس اوراق بهاداربراقتصاد کلان. 29

2-1-2-2-آثار بازار بورس اوراق بهاداربراقتصاد خرد 31

2-2-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر فقه اسلامی. 32

2-2-1-آراء فقها در باب ماهیت ، صحّت  و لزوم قراردادها در اسلام 33

2-2-2-آراء فقها در باب مهمترین احکام عمومی معاملات در اسلام 42

2-2-2-1-ممنوعیت اکل مال به باطل. 42

2-2-2-2-ممنوعیت ضرر وضرار. 45

2-2-2-3-ممنوعیت ربا 48

2-2-2-4-ممنوعیت غَرَر. 49

2-2-3- آراء فقها در باب احکام اختصاصی معاملات.. 53

2-2-3-1-دِین. 54

2-2-3-2-شراکت.. 56

2-2-3-3-بیع. 59

2-2-4-آراء فقها و اندیشمندان اسلامی در باب بورس اوراق بهادار. 70

2-2-4-1-آراء  فقها و اندیشمندان  امامیه در باب  معاملات  بورس و بورس بازی.. 70

2-2-4-2-آراء  فقها و اندیشمندان اهل سنّت در باب معاملات  بورس و بورس بازی.. 76

2-3-جمع بندی وخلاصه مطالب فصل دوم 84

فصل سوم : ضوابط  فقه اسلامی در باب مؤلفه های اصلی بورس اوراق بهادار

3-1-احکام  فقهی  وکالت  و تطبیق آن با شرایط کارگزاری در بورس اوراق بهادار. 86

3-1-1-ماهیت وکالت در فقه اسلامی. 86

3-1-2-قلمرو اختیاروکالت در فقه اسلامی. 87

3-1-3-جایز بودن وکالت در فقه اسلامی. 88

3-2-احکام فقهی  ایجاب و قبول و تطبیق آن باشرایط  ایجاب قبول در بورس اوراق بهادار. 90

3-3-احکام فقهی عوضین و تطبیق آن با شرایط  عوضین در بورس اوراق بهادار. 94

3-3-1-عین بودن. 94

3-3-2-مالیَّت داشتن. 101

3-3-3-معلوم بودن. 102

3-3-4-مملوک بودن. 103

3-3-5-مشروع بودن. 104

3-3-6-معُیُّن بودن. 105

3-4-احکام فقهی تحویل عوضین و تطبیق آن با تحویل عوضین در بورس اوراق بهادار. 106

3-4-1-وجود عوضین. 107

3-4-2-توانایی برتسلیم عوضین. 109

3-5-احکام فقهی قبض واقباض عوضین وتطبیق آن باقبض واقباض دربورس اوراق بهادار. 112

3-6-احکام فقهی متعاملین و تطبیق آن با شرایط متعاملین در بورس اوراق بهادار. 114

3-6-1-صلاحیت برخوردارشدن از حقوق یا اهلیّت در تمتّع. 115

3-6-2-صلاحیت انعقاد قراردادها یا اهلیّت استیفا 116

3-7-جمع بندی و خلاصه مطالب فصل  سوم : 118

فصل چهارم :پاسخ به سئوالات و بررسی فرضیات تحقیق

4-1-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه اول. 120

4-2-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه دوم 120

4-3-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه سوم 121

4-4-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه چهارم 121

4-5-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه پنجم 122

4-6-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه ششم 122

4-7-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه هفتم 123

4-8-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه هشتم 123

4-9-جمعبندی و نتیجه گیری. 125

ضمیمه. 127

فهرست منابع. 132

چکیده انگلیسی. 141

عنوان : بررسی فقهی احکام معاملات بورس اوراق بهاداراز منظر فقه اسلامی نام و نام خانوادگی : سهیلا تولا مقطع : کارشناسی ارشد  چکیده

بورس اوراق بهادار از جمله بازارهای مالی است که در آن اوراق بهادارمورد داد و ستد قرار می گیرد . فعالیت این نهاد اقتصادی آثارمثبتی را بر اقتصاد و بویژه مدیریت سرمایه در کشورها ی مختلف و به تبع آن در کشورهای اسلامی در بر دارد و از اینرو تبیین پدیده مذکوربراساس احکام اسلامی  از ضرورتهای جوامع اسلامی  محسوب می گردد . از آنجائیکه بورس اوراق بهاداردر زمره پدید ه های جدید و نوظهوربشمارمی رود لذا می بایست در قالب مسائل مستحدثه مورد تبیین قرار گیرد که انجام این مهم از طریق تحقیق و بررسی  پیرامون مؤلفه ها و عناصر آن امکانپذیر است . این تحقیق در راستای هدف فوق و درجهت تطبیق احکام اسلامی و بویژه فقه امامیه با مؤلفه های اصلی بورس اوراق بهادارانجام پذیرفته است  که در نتیجه آن مشخص گردید ، معاملات عادی بورس اوراق بهادارازلحاظ ضابطه فقهی شرعی بودن عوضین و معاملات آتی  بورس اوراق بهادار از لحاظ ضوابط فقهی معلوم بودن ، تحویل و قبض واقباض عوضین دارای اشکال شرعی هستند ، ضمن آنکه هردو نوع معاملات یاد شده  بدلیل عدم رعایت شرایط فقهی متعاملین نیز دارای اشکال شرعی می باشند .

 

واژگان کلیدی : بورس اوراق بهادار، بورس بازی ، قرارداد بیع ، قرارداد دیِن ، ابزارهای مشتقه ، حق اختیار معامله ،پیمان آتی ، قراردادهای آتی .

 

عنوان پژوهشی درزمینه احکام معاملات بورس اوراق بهادار ازمنظرفقه اسلامی

عنوان پژوهشی درزمینه احکام معاملات بورس اوراق بهادار ازمنظرفقه اسلامی

فهرست مطالب

فصل اول :کلیات

1-1-مقدمه. 2

1-2-طرح مسئله ، تعریف وتحدید موضوع تحقیق. 3

1-3-هدف تحقیق. 4

1-4-سئوالات تحقیق. 4

1-5-فرضیات تحقیق. 4

1-6-روش تحقیق. 5

1-7-سازماندهی تحقیق. 5

1-8-اهمیت و ارزش تحقیق. 5

1-9-موانع و مشکلات تحقیق. 6

1-10-تعریف مفاهیم 6

1-11-شرح عملکرد بازاربورس اوراق بهادار. 13

1-12-تاریخچه بورس اوراق بهادار. 17

1-12-1-تاریخچه بورس در جهان. 17

1-12-2-تاریخچه بورس در ایران. 18

1-12-3-کمیته تخصصی فقهی بورس.. 19

1-13-ادبیات موضوع. 21

فصل دوم : مبانی نظری (اقتصادی – فقهی ) بورس اوراق بهادار

2-1-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر اقتصادی. 28

2-1-1-بازارهای مالی. 28

2-1-2-آثاربازاربورس اوراق بهاداربراقتصاد 29

2-1-2-1-آثار بازار بورس اوراق بهاداربراقتصاد کلان. 29

2-1-2-2-آثار بازار بورس اوراق بهاداربراقتصاد خرد 31

2-2-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر فقه اسلامی. 32

2-2-1-آراء فقها در باب ماهیت ، صحّت  و لزوم قراردادها در اسلام 33

2-2-2-آراء فقها در باب مهمترین احکام عمومی معاملات در اسلام 42

2-2-2-1-ممنوعیت اکل مال به باطل. 42

2-2-2-2-ممنوعیت ضرر وضرار. 45

2-2-2-3-ممنوعیت ربا 48

2-2-2-4-ممنوعیت غَرَر. 49

2-2-3- آراء فقها در باب احکام اختصاصی معاملات.. 53

2-2-3-1-دِین. 54

2-2-3-2-شراکت.. 56

2-2-3-3-بیع. 59

2-2-4-آراء فقها و اندیشمندان اسلامی در باب بورس اوراق بهادار. 70

2-2-4-1-آراء  فقها و اندیشمندان  امامیه در باب  معاملات  بورس و بورس بازی.. 70

2-2-4-2-آراء  فقها و اندیشمندان اهل سنّت در باب معاملات  بورس و بورس بازی.. 76

2-3-جمع بندی وخلاصه مطالب فصل دوم 84

فصل سوم : ضوابط  فقه اسلامی در باب مؤلفه های اصلی بورس اوراق بهادار

3-1-احکام  فقهی  وکالت  و تطبیق آن با شرایط کارگزاری در بورس اوراق بهادار. 86

3-1-1-ماهیت وکالت در فقه اسلامی. 86

3-1-2-قلمرو اختیاروکالت در فقه اسلامی. 87

3-1-3-جایز بودن وکالت در فقه اسلامی. 88

3-2-احکام فقهی  ایجاب و قبول و تطبیق آن باشرایط  ایجاب قبول در بورس اوراق بهادار. 90

3-3-احکام فقهی عوضین و تطبیق آن با شرایط  عوضین در بورس اوراق بهادار. 94

3-3-1-عین بودن. 94

3-3-2-مالیَّت داشتن. 101

3-3-3-معلوم بودن. 102

3-3-4-مملوک بودن. 103

3-3-5-مشروع بودن. 104

3-3-6-معُیُّن بودن. 105

3-4-احکام فقهی تحویل عوضین و تطبیق آن با تحویل عوضین در بورس اوراق بهادار. 106

3-4-1-وجود عوضین. 107

3-4-2-توانایی برتسلیم عوضین. 109

3-5-احکام فقهی قبض واقباض عوضین وتطبیق آن باقبض واقباض دربورس اوراق بهادار. 112

3-6-احکام فقهی متعاملین و تطبیق آن با شرایط متعاملین در بورس اوراق بهادار. 114

3-6-1-صلاحیت برخوردارشدن از حقوق یا اهلیّت در تمتّع. 115

3-6-2-صلاحیت انعقاد قراردادها یا اهلیّت استیفا 116

3-7-جمع بندی و خلاصه مطالب فصل  سوم : 118

فصل چهارم :پاسخ به سئوالات و بررسی فرضیات تحقیق

4-1-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه اول. 120

4-2-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه دوم 120

4-3-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه سوم 121

4-4-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه چهارم 121

4-5-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه پنجم 122

4-6-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه ششم 122

4-7-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه هفتم 123

4-8-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه هشتم 123

4-9-جمعبندی و نتیجه گیری. 125

ضمیمه. 127

فهرست منابع. 132

چکیده انگلیسی. 141

عنوان : بررسی فقهی احکام معاملات بورس اوراق بهاداراز منظر فقه اسلامی

چکیده بورس اوراق بهادار از جمله بازارهای مالی است که در آن اوراق بهادارمورد داد و ستد قرار می گیرد . فعالیت این نهاد اقتصادی آثارمثبتی را بر اقتصاد و بویژه مدیریت سرمایه در کشورها ی مختلف و به تبع آن در کشورهای اسلامی در بر دارد و از اینرو تبیین پدیده مذکوربراساس احکام اسلامی  از ضرورتهای جوامع اسلامی  محسوب می گردد . از آنجائیکه بورس اوراق بهاداردر زمره پدید ه های جدید و نوظهوربشمارمی رود لذا می بایست در قالب مسائل مستحدثه مورد تبیین قرار گیرد که انجام این مهم از طریق تحقیق و بررسی  پیرامون مؤلفه ها و عناصر آن امکانپذیر است . این تحقیق در راستای هدف فوق و درجهت تطبیق احکام اسلامی و بویژه فقه امامیه با مؤلفه های اصلی بورس اوراق بهادارانجام پذیرفته است  که در نتیجه آن مشخص گردید ، معاملات عادی بورس اوراق بهادارازلحاظ ضابطه فقهی شرعی بودن عوضین و معاملات آتی  بورس اوراق بهادار از لحاظ ضوابط فقهی معلوم بودن ، تحویل و