مشارکت مردم در قانون گذاری جمهوری اسلامی ایران

مشارکت مردم در قانون گذاری، عالی‏ترین جلوه‏ی حق حاکمیت مردم در تعیین سرنوشت زندگی سیاسی و اجتماعی خود است. امروزه این نوع مشارکت مردمی در پرتو دموکراسی غیرمستقیم و واگذاری حق مزبور به نمایندگان مردم در مجالس قانون‏گذاری و بر اساس اصل تفکیک قوا عمدتا به صورت غیرمستقیم و توسط قوه‏ی مقننه اعمال می‏شود. مع‏الوصف هنوز هم امکان مشارکت مستقیم مردم در این فرآیند از طریق همه‏پرسی و شیوه‏های مشابه آن، البته به صورت فرعی و استثنایی وجود دارد. مهم‏تر اینکه مشارکت مردم در قانون‏گذاری به صورت غیرمستقیم و از طریق عوامل اجتماعی موثر و تاثیرگذار در خور توجه و بحث‏انگیز است. جمهوری اسلامی ایران نیز با پذیرش نهادهای دموکراسی از این ساختار خارج نیست. لیکن لزوم تطبیق قانون‏گذاری آن با موازین شرعی و تبعیت از نظام قانون‏گذاری اسلام، بر حدود و ثغور و نحوه‏ی اعمال این موضوع تاثیر گذاشته و جلوه‏های خاص و عوامل اجتماعی ویژه‏ای را مطرح کرده است که تا اندازه‏ای با سایر نظام‏های قانون‏گذاری تفاوت دارد.