پلان و نقشه مسجد جامع شبستر
بنای مشهور به مسجد جامع نو در پشت گنبد خانه و ایوان مجموعه قرار دارد. راه دسترسی به فضاهای معماری آن از صحن کوچک سراچه است و در جلو بنا صحن وسیعی است که در حال حاضر آجر فرش است در طرفین ورودی مسجد جامع قاب های آجری زیبائی ایجاد شده و به جز همین قابهای تزئینی در نمای بیرونی آن عناصر تزئینی دیگری دیده نمی شود . پوشش ایوان ورودی نیز آراسته به رسمی بندی است. فضای داخلی مقصوره مشتمل بر شاه نشین هایی است که در بخش فوقانی آن ابتدا پوشش قوسی شکل و سپس گنبد مقصوره ساخته شده است . علاوه بر رسمی بندی زیبائی که پوشش میانی بنا را مزین نموده ، در پوشش سقف شاه نشین ها نیز همان نوع آراستگی تکرار شده است . در بخش فوقاتی هر شاه نشین نورگیری تعبیه شده و بخشی از نور فضای داخلی مقصوره نیز از همین مکام تامین می شود . وجود مقصوره با شکل چلیپا در میان بنا و شبستان های ستوندار طرفین، تعادل معماری منظری را برای مسجد جامع نو به وجود آورده است . رواق شرقی با مسجد عتیق پیوند خورده و به همین دلیل الزاماَ بخشی از آن تخریب شده است . مقارن با آن بناهای مغولی واقع در ضلع شمالی احتمالاَ برچیده شده و دری که جایگزین محراب گنبد خانه بوده ورودی به مسجد جامع نو را فراهم ساخته است. دیوارهای تکیه صحن ، طاق رواق ها و شبستان های طرفین گنبد مقصوره و تزئینات زیر گنبد نسبتاَ جدید هستند . تنها بخش اصلی مسجد به نظر می رسد گنبد مقصوره باشد . در قسمتی از فضای داخلی تویزه های بزرگی که در گوشه ها یکدیگر را قطع می کنند به صورت فرو رفتگی ایجاد گردیده و در دیوار غربی این بخش از معماری مسجد جامع نو محراب کوچکی وجود دارد که احتمال دارد زمانی تزئیناتی نیز داشته است.
