عنوان مقاله: طرحهای عمرانی پاشنه آشیل اقتصاد ایران
قالب فایل: WORD
تعداد صفحات: 28 صفحه
فهرست مطالب:
● چکیده
● مقدمه
● طرحهای عمرانی و فرایند تصویب و اجرای آنها درایران
● مسایل و مشکلات طرحهای عمرانی
● جمعبندی و نتیجهگیری
● پیشنهادها
● منابع و ماخذ
* چکیده:
"طرحهای عمرانی در حکم نبض اقتصاد جامعه هستند. به اعتبار این طرحها، سرمایهگذاریهای دولتی محقق و بههمراه سرمایهگذاریهای بخش خصوصی رشد اقتصادی را موجب میشوند. فعالیتهای مربوط به طرحهای عمرانی کشور،عمدتا پس از شکلگیری برنامههای توسعه اقتصادی ـ اجتماعی دنبال و از محل درآمدهای عمومی مربوط به بودجه دولتتأمین شده است. از این رو، موفقیت طرحهای مزبور به معیار برجستهای در سنجش و قضاوت در عملکرد دولتها تبدیلمیشود و بازتابی از کارایی و اثربخشی شیوههای مدیریت در کشور به شمار میرود.
اکثر طرح (پروژه)های20 عمرانی در حال حاضر با مشکل طولانی شدن مدت اجرا و چند برابر شدن هزینه اتمام مواجههستند. طولانی شدن مدت اجرای طرحها به معنای معطل ماندن منابع مالی و فیزیکی کشور به صورت طرحهای نیمه تمام وافزایش هزینه تمام شده طرحها و نیز نشان دهنده آن است که متناسب با اعتبارات عمرانی مصرف شده ظرفیتهای جدید بهوجود نمیآید. چنانچه هزینه فرصت (نبود سود) حاصل از معطل ماندن منابع نیز به هزینه تمام شده طرحها اضافه شود عدمکارایی نظام اجرایی طرحهای عمرانی کشور وضوح بیشتری پیدا میکند.
تسریع در بهره برداری از این پروژهها با توجه به ارزش زمانی پول صرف شده و همچنین به حداقل رساندن هزینههایاجرای آنها و حفظ و بهبود کیفیت اجرا، عوامل موفقیت پروژههای عمرانی به شمار میرود.
در این مقاله، پس از مروری گذرا به مفاهیم پروژه، مدیریت پروژه و سیستمهای اجرای آن، طرحهای عمرانی کشور وفرایند تصویب و اجرای آنها مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. پس از بررسی مسایل و مشکلات موجود در طرحهای عمرانیو طبقه بندی آنها، در پایان مقاله پیشنهادهایی ارایه میشود."
* مقدمه:
"پروژه به مجموعهای هماهنگ از فعالیتها اتلاقمیشود که تنها برای یک بار انجام میشوند وطرحی (ایده) را در یک مدت زمان معین و بااستفاده از منابع تعیین شده قبلی و با رعایتمشخصات و کیفیت توافق شده عینیت میبخشدو اهداف مشخصی را دنبال میکند. ویژگیهایپروژه عبارتاند از
1. هدفمند است
2. دوره حیاتی (آغاز و انجام) دارد
3. تجزیه و تحلیل و تأمین منابع را میطلبد
4. نیازمند برنامهریزی است
5. نیاز به سازمانی برای کنترل و رهبری دارد
6. سازمان پروژه یک ساختار موقت است
7. جهت ایجاد تغییر و تحول طراحی شده است
موارد زیر گامهای اصلی در فرایند پروژه را تشکیلمیدهند
1. تشخیص نیاز (هدف)
2. طرح و برنامه نیل به هدف
3. تأمین منابع مالی
4. مطالعه و تحقیق
5. طراحی
6. تدارک
7. اجرا
8. راهاندازی
9. بهرهبرداری
عوامل انجامدهنده پروژه در یک تقسیم بندی کلیعبارتاند از
1.صاحب نیاز که تشخیص نیاز و تعیین اهدافپروژه را بر عهده دارد
2.سرمایه گذار که تأمین منابع مالی بر عهدهاوست
3.طراح که طرح و برنامه نیل به هدف را پیریزیمیکند.
4.سازنده که اجرای طرح و برنامه را بر عهده دارد
در صورت تأمین منابع مالی پروژه توسطصاحب نیاز عوامل اصلی پروژه عبارتاند ازمالک (کارفرما)، طراح و سازنده که بر حسبانجام اقدامات سه گانه مهم تأمین منابع مالی،طراحی وساخت در درون سازمان کارفرما و یاتأمین آنها از منابع خارجی و همچنین چگونگیواگذاری مسئولیتها این اقدامات به منابع خارجی(در صورت خرید خدمت از منابع خارجی،واگذاری مسئولیتتها به یک منبع واحد و یا تقسیمآن به منابع متعدد). سیستمهای گوناگون اجرایپروژه به شرح زیر متمایز میشوند.
1.سیستم خود اجرا (تک عاملی): در این سیستمکارفرما، علاوه بر تأمین منابع مالی پروژه،تمامی خدمات مرحله اجرای پروژه شاملطراحی، ساخت و مدیریت را در درون سازمانخود تأمین میکند. این روش در ایران به روش امانی موسوم است.
2.سیستم طرح و ساخت21 (دوعاملی): در اینسیستم عوامل طراح و سازنده در یک سازمانواحد و طی یک قرارداد واحد با کارفرما انجامطراحی و ساخت پروژه را بر عهده میگیرند.
3.سیستم متعارف22 (سه عاملی): در این سیستمکارفرما ابتدا طراحی پروژه را از منبع یا منابعخارجی تأمین و سپس ساخت را به منبع یامنابع خارجی دیگر واگذار میکند.
البته سیستمهای اجرا به موارد فوق محدودنمیشوند و سایر روشهای اجرای پروژه اشکالیاز سیستمهای مزبور هستند از قبیل کلیدگردان کهدر آن فعالیتهای طراحی (مشاور) و ساخت(پیمانکار) در هم ادغام میشود و B.O.T که به ساخت، بهرهبرداری و انتقال23 موسوم است، دراساس همان سیستم طرح و ساخت است. بدیهیاست که در هر یک از سیستمهای اجرا، مرزهایمسئولیت و ریسک عوامل دست اندرکار متفاوتاست."